Wanneer je voor het eerst in Frankrijk gaat werken, zal je vanzelf merken dat Nederland en Frankrijk op sommige punten sterk van elkaar verschillen. Je contract, loonstrookje en belasting is uiteraard anders. Maar ook de omgang op kantoor en de manier waarop je met klanten omgaat kan soms sterk verschillen. Hierbij sommen we enkele termen en gebruiken op.

Contrat Durée Indéterminé

Je hebt in Frankrijk twee soorten contracten als je een baan krijgt aangeboden. Een ‘CDD’ ofwel een contrat durée déterminé. Dit is vergelijkbaar met een contract bepaalde tijd of jaarcontract in Nederland. Als alles goed gaat, krijg je daarna een ‘CDI’ ofwel een contrat durée indéterminé. Dit is vergelijkbaar met een vast contract in Nederland. In Frankrijk krijg je niet zo snel een ‘auto van de zaak’ aangeboden. Een auto is een statussymbool en meestal alleen weggelegd voor het topmanagement van een bedrijf. Wel is het mogelijk om extra’s te regelen. Denk bijvoorbeeld aan een smartphone of laptop. Je kan ook bedingen dat de werkgever met je meedenkt over het regelen en betalen van huisvesting of meebetaald voor een ziektekostenregeling.

Het loonstrookje

De Franse werkgever houdt sociale premies in op je salaris. Dit is voor zaken als pensioen, ziektekosten en werkloosheid. Dit bedrag is grofweg een kwart van je belastbaar inkomen. Daarnaast betaal je inkomstenbelasting. Er is geen systeem zoals in Nederland waarbij de werkgever dit op je salaris inhoudt. Je dient daarom rekening te houden met een reserve om dit te kunnen voldoen. Via de site allez-allier kan je een rekenhulp vinden om je inkomstenbelasting uit te rekenen.

Hiërarchie

In de Franse werksituatie is er een verschil tussen het ‘cadre’ en het ‘non-cadre’, hiermee wordt van oudsher nog de vergelijking gemaakt tussen het management en de rest van het bedrijf. Vooral in ‘oude’ sectoren zoals scheepsbouw, industrie, etc. is dit nog zeer goed merkbaar. Ook in overheidsgerelateerde bedrijven is dit verschil te zien. In Nederland zijn we al snel gewend dat iedereen zijn mening mag hebben. Het liedje van ’15 miljoen mensen’ geeft dit aardig weer: “geen chef die echt de baas is”. Hoe anders is dit in Frankrijk. De baas is de baas, de manager de manager. Er wordt niet zomaar van je verwacht dat je meedenkt met het bedrijf. Dit kan worden opgevat als een aanval op de positie van de leidinggevende. Natuurlijk is dit allemaal niet meer zoals het was, maar het is nog veel meer aanwezig dan in Nederland. Als je trouwens binnen het ‘cadre’ werkt dan heb je een aantal voordelen: vaak een beduidend hoger salaris, je hoeft niet in te klokken, etc. Daar tegenover staat dat men wel van je verwacht dat je veel onbetaalde overuren draait.

Vergaderen

In de ogen van een Nederlander lijken de vergaderingen van een Frans bedrijf nogal druk en chaotisch. Een agenda is alleen op hoofdlijnen en velen zullen proberen om eigen punten naar binnen te brengen. Daarnaast zijn Fransen nogal bloemrijk in hun taalgebruik en zie daar de reden dat vergaderingen nog wel eens lang kunnen duren. als buitenstaander kan je maar beter het beste er van maken en je aanpassen. Maak je niet druk en doe zoals de Fransen doen.

Bonjour, ça va ?

Het ochtendritueel in Frankrijk is vooral handen schudden en zoenen met al je collega’s. Het is heel gebruikelijk om elke dag, alle collega’s een hand te schudden en een zoen te geven. Daarbij dien je ‘ça va’ te vragen, terwijl het antwoord er niet echt toe doet. Let er goed op dat je geen collega’s mist in je ronde, omdat hierdoor serieuze spanningen kunnen ontstaan. Zorg ook dat je niet twee keer iemand zoent. Het fiasco is dan waarschijnlijk nog groter.Op een hele grote afdeling hoef je zeker niet iedereen een hand te schudden. Let dus goed op wat directe collega’s doen en comformeer je hieraan. Het ritueel beperkt zich overigens niet tot alleen de werkplek; ook bij je buurman of in de kleedkamer van de sportclub herhaalt het ritueel zich.

Werktijden, vakantie en lunchtijden

Frankrijk kent sinds 2000 een 35-urige werkweek. Dit is ingesteld door de ‘loi Aubrey’. Er zijn relatief veel feestdagen in Frankrijk en bovendien hebben veel bedrijven veel vakantiedagen. Het is daarom normaal om in de zomer lang op vakantie te gaan en rond bepaalde feestdagen die bijvoorbeeld op een donderdag vallen een extra vrije dag te nemen om zo van een extra lang weekend te genieten. Dit wordt ‘fait le pont’ (een bruggetje maken) genoemd.

In Nederland kennen we korte lunchpauzes. Veelal een halfuur van 12:30 tot 13:00 en dan ook nog eens met zelf meegebrachte broodjes. Dit is in Frankrijk ‘not done’. Eten is belangrijk, dus daar nemen we de tijd voor. Voor de Fransman in de lunch een belangrijk moment van de dag. Er wordt vaak een volledige maaltijd genuttigd, dus voorgerecht, hoofdgerecht en nagerecht. Soms wordt dit alles vergezeld door een fles wijn. Gedurende de lunch kan gesproken worden over onderwerpen die niet werk gerelateerd zijn, maar vaak worden tijdens de lunch juist de knelpunten in een informele setting opgelost. Een lunch van 3 uur, kan een vergadering van 2 uur uitsparen.

Bedenk ook dat de Fransman tussen 12:00 en 14:00 niet aanwezig is op zijn bureau. Hij eet dan buiten de deur. Als je dus belt om half 2, verwacht dan niet dat iedereen de telefoon opneemt.

Cultuurverschil

Veel onderwerpen die hier worden besproken komen voort uit cultuurverschillen. De Franse cultuur verschilt op een aantal punten zeer van de Nederlandse cultuur. Het is zeker de moeite waard om je hierin te verdiepen voordat je naar Frankrijk vertrekt. Besef je dat je met het spreken van de Franse taal alleen er nog niet bent. Om je avontuur beter te laten slagen, moet je ook zorgen dat je de cultuur begrijpt. Een keer proefdraaien door tijdelijk werk te doen is dus zeker geen luxe. Kies bijvoorbeeld voor een seizoensbaan op een camping voor twee maanden om te zien hoe het je bevalt. Als je daarna nog steeds (of misschien juist extra) enthousiast bent, dan kan je verder zoeken.